Gebouw
De oudste historische vermelding van Beerse dateert van 1187 en betreft onze kerk. De patroonheilige, Sint- Lambertus, was één van de belangrijkste bisschoppen die in de 7de-8ste eeuw Taxandrië of onze huidige Kempen bekeerden. De feestdag van de H. Lambertus is op 17 september en de zondag daarop wordt Beerse-kermis gevierd. De kerktoren zoals we hem nu nog kennen, stond er al in de 15de eeuw, maar dan zonder de hoge spits; die kwam er pas in 1888. De oude kerk stond ten oosten van de toren.
Omdat de bevolking erg toegenomen was, besliste men in 1906 om een nieuwe en grotere kerk te bouwen. Het koor werd tegen de zuidgevel van de toren aangebouwd en het schip in westelijke richting. Tijdens de bouwwerken in 1908 stonden de twee kerken er tegelijkertijd met de toren in het midden. Na de inwijding van de nieuwe kerk op 17 februari 1909 werd de oude kerk afgebroken. De gedenksteen van de inwijding bevindt zich rechts van de inkom. De Sint-Lambertuskerk is een neogotische kerk met een driebeukig schip. Het overvloedig gebruik van baksteen valt op in het interieur. Links van de inkom staat een achthoekige doopkapel (nu Mariakapel). In 1999 werd de kerk een beschermd monument.
Pastoors
Tot 1776 vormden Beerse en Vosselaar één parochie onder het beheer van de norbertijner Sint-Michielsabdij van Antwerpen.
- De eerste pastoor van Beerse na de scheiding van de parochies van Beerse en Vosselaar was Norbertus Van de Velde (pastoor van 1776 tot 1789); hij was ook de eerste bewoner van onze pastorie.
- Michael Verborgstadt (pastoor van 1811 tot 1821) was de laatste norbertijn die door de Sint-Michielsabdij als pastoor van de Sint-Lambertuskerk werd aangesteld.
- Joannes Brems (pastoor van 1821 tot 1864) was de eerste pastoor van onze kerk die door het Bisdom werd aangesteld. Hij liet het schip van de oude kerk verbreden.
- Joannes Baptist Mers (pastoor van 1864 tot 1866).
- Adriaan Bisschops (pastoor van 1866 tot 1903) liet in 1899 een gasthuis aan de huidige Gasthuisstraat bouwen en haalde de zusters Ursulinen van Gierle naar Beerse. Naar hem werd de Bisschopslaan genoemd.
- Louis Snels (pastoor van 1903 tot 1928) liet de nieuwe kerk bouwen.
- Jozef Vandepoel (pastoor van 1929 tot 1959) liet centrale verwarming in de kerk aanleggen.
- Alex Verwimp (pastoor van 1959 tot 1976) liet nieuwe ramen plaatsen.
- Jozef Verlooy (pastoor van 1977 tot 2002) liet de kerk restaureren in 1981, een nieuw parochiecentrum (Lambeer) bouwen in 1984 en een nieuw orgel installeren in 1990.
- Jef Van Looveren (pastoor van 2002 tot 2006) liet de kerk in 2005 restaureren.
- Hilaire De Cooman (pastoor sinds 2006).
Interieur Sint-Lambertuskerk
De waardevolste beeldhouwwerken in de St.-Lambertuskerk zijn de houten beelden van O.-L.-Vrouw en St.-Jan (15de eeuw) en het kruisbeeld (1577) boven de ingang van de voormalige doopkapel. Voorts vinden we nog een Ecce Homo (gegeselde Christus) uit de 16de-17de eeuw, beelden van de H. Lambertus en de H. Cornelius (18de eeuw) links en rechts van het altaar en geschilderde houten beelden van O.-L.-Vrouw van Smarten, de H. Barbara, de H. Gertrudis en de H. Urbanus (negentiende eeuw).
Het koorgestoelte is van 1772 en stelt in de medaillons de vier evangelisten en twee kerkvaders voor: links Gregorius de Grote (kerkvader) met vogel aan het oor, Marcus (evangelist) met leeuw en Johannes (evangelist) met arend; rechts Mattheus (evangelist) met een mens, Lucas (evangelist) met een os en Hieronymus (kerkvader) met leeuw en hoorn.
De beelden aan de biechtstoelen (17de-18de eeuw) in de kruisbeuk stellen “de vier uitersten” voor: de dood (afgebroken zuil), het oordeel (weegschaal voor goed en kwaad, zwaard der gerechtigheid en blinddoek der onpartijdigheid), de hel (tranen van spijt en doodshoofd) en de hemel (zon in het hart).
De neogotische preekstoel van 1909 stelt de goede herder met zijn schapen voor. Op de hoeken van de kuip staan de beelden van de H. Augustinus (boek en vlammend hart), de H. Hubertus (hert op gebedenboek) en de H. Norbertus (aan zijn voeten de Antwerpse ketter Tanchelm, die de gedaanteverandering in de H. Eucharistie verloochende en een kelk wil verbrijzelen; hij werd door Norbertus bestreden). Op de kuip zien we Saulus (van zijn paard gebliksemd), de Samaritaanse vrouw (bij de put van Jacob) en Petrus (met de haan).
In de zuidelijke kruisbeuk hangen 17de-eeuwse panelen met een Christus- en een Mariamonogram. Ze komen uit de oorspronkelijke deuren van de doopkapel in de oude kerk. Het beeldhouwwerk van de communiebanken stelt symbolen van de H. Eucharistie voor.
Schilderijen
Boven het linkerzijaltaar hangt een drieluik van de H. Cornelius; het stelt centraal de kroning van Cornelius tot paus voor en links en rechts de geseling en de marteldood van de heilige; het drieluik werk rond 1574 geschilderd door Rochus Thielen uit Herentals.
In het hoogkoor hangt een “Christus aan het kruis”, aangekocht in 1654. In de oude kerk hing dit schilderij boven het hoofdaltaar.
Drie schilderwerken uit de Vlaamse School zijn in bruikleen van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen:
- de H. Franciscus die het kind Jezus aanbidt, door Jan Van den Hoecke (1598-1651);
- Verschijning van Maria met het kindje Jezus aan de H. Simon Stock, een 15de-eeuwse karmeliet, door Franchoys Lukas (1616-1681);
- de H. Norbertus in aanbidding voor het H. Sacrament, door Frans Goubau (1616-1689).
Glasramen
- Linkerkruisbeuk: geboorte van Christus (schenking Van In-Van Berckel; haar vader was schoolmeester Andreas Van Berckel).
- Rechterkruisbeuk: Laatste Avondmaal (schenking Maria De Winter in memoriam Florentinus Van Nyen, ouders van Karel Van Nyen).
- Hoogkoor links: prediking van het Evangelie door de H. Lambertus (schenking steenbakker en burgemeester Edward Wouters-Malaise).
- Hoogkoor midden: Maria als Moeder Gods met kind, Jezus met kruis en als prediker van het Evangelie en Jozef met twee duiven en bloeiende staf (schenking steenbakker Joseph Dufraing en Amelia Wouters).
- Hoogkoor rechts: kroning van de H. Cornelius tot paus (schenking onderpastoor Hendrik Van den Eynde in memoriam pastoor Bisschops).
- Hoogkoor zuidzijde: de H. Michael door Jan Huet (1956) (schenking kinderen Karel Van Nyen-Meeus ter herinnering aan de Sint-Michielsabdij, eigenaar van de kerk tot in de 18de eeuw).
- Zijbeuk links: verschijning van O.-L.-Vrouw aan Bernadette (schenking Maria Raeymaekers).
- Zijbeuk rechts: verschijning van het H. Hart aan Margaretha Maria (schenking onbekend).
- Oksaal: Koning David met zijn harp en de H. Cecilia, patrones der zangers (schenking J. Goethals, architect van de kerk).
Koororgel
Het huidige orgel op het hoogkoor verving in 1990 het orgel dat zich op het oksaal boven het kerkportaal bevond.
Klokken
De oudste klok in de toren dateert van 1685; de andere klokken zijn van 1806 (hergoten in 1935) en van 1849 (hersteld in 1951).