Op 4 januari 2023 overleed Pierre Schreinemacher, een kleinzoon van Karel Van Nyen. Sinds de oprichting van het Heemkundig Museum Tempelhof in 1987 was hij de initiatiefnemer voor alle contacten tussen de familie Van Nyen en het museum. Dertig jaar lang was hij een trouwe bezoeker van het Documentatiecentrum van De Vlierbes, waar hij het waardevolle legaat Karel Van Nyen kwam bestuderen en in kaart brengen. De algemene vergadering van de vzw Heemkundig Museum Tempelhof verleende hem daarom op 26 januari 2009 de titel van erebeschermheer van het Heemkundig Museum Tempelhof.
Pierre Schreinemacher (°Antwerpen 1926) was een zoon van Emile Schreinemacher (Maastricht 1896-Turnhout 1965) en Theresia Van Nyen (Berchem 1895-’s-Gravenwezel 1983). In volle oorlogstijd volgde hij het middelbaar onderwijs aan de school St.-Boniface in Elsene en het Sint-Victorinstituut in Turnhout, waar hij in 1946 afstudeerde. In 1950 behaalde hij het diploma van technisch ingenieur elektromechanica aan de ECAM (Ecole Centrale des Arts et Métiers) in Sint-Gillis (Brussel). Hij trouwde met Marthe de Kerchove de Denterghem (Rhisnes 1921-Malle 2004). Het echtpaar kreeg vijf kinderen, Eveline, Philippe †, Jacques †, Baudouin en Jean-Pierre †, negen kleinkinderen en tien achterkleinkinderen.
Van 1950 tot 1989 was hij als ingenieur werkzaam bij de Elektriciteitsmaatschappij der Schelde, dat later EBES en nog later Electrabel ging heten. In de sector Distributie was hij betrokken bij de studies en onderhandelingen voor de vorming van intercommunales en het beheer ervan. Op het niveau sociale zetel maakte hij als afdelingshoofd beheeranalyses en prognoses voor de algemene directie. Op sociaal vlak was hij van 1966 tot 2001 actief in de kerkfabriek van O.-L.-Vrouw-ten-Hemel-Opgenomen in Schilde.
Sterke band met Beerse
In 1985 richtte het bestuur van De Vlierbes de vzw Heemkundig Museum Tempelhof op en schonk oud-burgemeester André Van Nyen, een oom van Pierre Schreinemacher, een groot deel van de collectie Karel Van Nyen om deze stukken tentoon te stellen in het nog op te richten museum. Dat het gemeentebestuur daarvoor de bovenverdieping van het Tempelhof ter beschikking stelde, paste mooi in het verhaal, want Karel Van Nyen had er de laatste 25 jaar van zijn leven permanent gewoond. Op 8 mei 1987 opende het museum officieel zijn deuren.
Vanaf 1993 werd de archiefruimte op de zolderverdieping opengesteld voor een maandelijkse ‘snuffelavond’. Pierre Schreinemacher maakte dankbaar van die gelegenheid gebruik om de collectie van zijn grootvader te komen onderzoeken. Bijna elke maand kwam hij vanuit zijn woonplaats ’s-Gravenwezel naar de ‘openarchiefavond’ en later ook de ‘openarchiefmiddag’ van De Vlierbes om het legaat Karel Van Nyen te inventariseren. Tot aan het uitbreken van de corona-epidemie in maart 2020 – hij was toen al 94 jaar – hield hij dat monnikenwerk in ons Documentatiecentrum vol.
Zijn onderzoek leidde onder meer tot de volgende resultaten:
- overzicht van de 207 foto’s uit de albums van de huwelijksreis van Karel en Alberte Van Nyen-Meeùs in 1893;
- opsomming van 140 boeken en brochures uit de bibliotheek van Karel Van Nyen;
- lijst van 384 dagbladknipsels waarin Karel Van Nyen wordt vernoemd;
- beschrijving van de verzameling van 820 ex librissen;
- inventaris van 434 rouw- en devotieprentjes, vooral uit de 19de eeuw en verdeeld over ‘sanctjes’, bidprentjes, ‘suffragia’ (prentjes met stichtelijke tekst), rouw-, offer- en bedevaartprentjes. Van elk prentje zijn de relevante teksten genoteerd en de technische gegevens vermeld;
- inventaris van 288 prentkaarten: naast de beschrijving van elke prentkaart (kastelen, andere gebouwen
- en gebeurtenissen uit het hele land) werden de technische gegevens en correspondentieadressen genoteerd;
- beschrijving van 70 paspoorten, vrijgeleiden en andere officiële documenten uit de periode 1914-1920, aangevuld met een chronologische en alfabetische index.
Wie op zoek is naar een ex libris van een bekende Vlaming, een ‘sanctje’ van de H. Wivina of een prentkaart van het kasteel Fruytenborgh in Sint Katelijne-Waver, vindt nu zonder problemen zijn weg in het legaat Karel Van Nyen. Op die manier is deze collectie niet alleen ontsloten, maar ook beschermd. Daarom verdiende Pierre Schreinemacher in 2009 terecht de titel van erebeschermheer. Als dank voor het immense werk dat hij tot dan toe al gepresteerd had, overhandigden wij hem onze eigen inventaris van de uitzonderlijke verzameling menukaarten van Karel Van Nyen.
Aandacht voor Karel Van Nyen
Het werk van Pierre Schreinemacher inspireerde ons om zelf ook te gaan grasduinen in die rijke collectie. Dat leidde tot de publicatie van onze artikelen De ballingschap van Karel Van Nyen in 1914-1918 in het jaarboek 20 (1998), Post van het front in 1914-1918 en Noodgeld tijdens en na de Eerste Wereldoorlog in het jaarboek 37 (2015), Huwelijk en huwelijksreis van Karel en Alberte Van Nyen-Meeùs in 1893 in het jaarboek 39 (2017) en Karel Van Nyen en ‘De Vlaamse Vrienden’ in het jaarboek 44 (2022).
Pierre Schreinemacher was terecht fier op wat zijn grootvader in de Antwerpse provinciale politiek had gepresteerd en wat hij voor de heemkunde in Beerse en de Kempen had betekend. In 1992 nodigde hij de familie Van Nyen uit voor een bezoek aan de Sint-Corneliuskapel en het Heemkundig Museum Tempelhof. Niet minder dan 70 afstammelingen van Karel Van Nyen beantwoordden zijn oproep. Mevrouw Jean Van Nyen, echtgenote van de oudste zoon van Karel Van Nyen, schonk de eredegen, die door Karel Van Nyen als bestendig afgevaardigde van de provincie werd gedragen, aan het museum. Deze degen is, samen met een beperkte selectie uit zijn rijke archief, te bezichtigen in Transfo 2340.
In 1999 bracht De Vlierbes een bezoek aan het Vredegerecht aan de Grote Steenweg in Berchem, oorspronkelijk de woning van Karel Van Nyen. Pierre Schreinemacher leidde ons rond in het imposante gebouw en gaf ons aan de hand van oude foto’s een indruk van de prachtige inrichting van het woonhuis. In 2013 was Pierre Schreinemacher nogmaals gastheer voor meer dan 70 familieleden die een bezoek brachten aan het Tempelhof, de Sint-Lambertuskerk en het Documentatiecentrum van De Vlierbes.
Het bestuur van De Vlierbes houdt dankbare herinneringen over aan de jarenlange samenwerking met Pierre Schreinemacher om het legaat Karel Van Nyen te ontsluiten en te beschermen. Aan de kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen bieden wij namens het voltallige bestuur onze oprechte gevoelens van deelneming aan bij zijn overlijden.