Het afscheid van de laatste Broeder van Liefde eind 2019 betekende meteen ook het einde van het laatste mannenklooster in Turnhout. De oprichters van de school Sint-Victor lieten echter een uitgebreide erfenis na. Historicus Bert Hendrickx, voorzitter van de geschied- en oudheidkundige kring Taxandria, bundelde heel wat anekdotes in een boek.
Het schoolarchief was eerder al uitgebreid geraadpleegd door broeder Luc Van Dyck, die het gebruikte tijdens het schrijven van zijn boek over het schoolse leven in Sint-Victor. Dat boek verscheen in 1999, honderd jaar na het eerste schooljaar. Op het einde van de 19de eeuw vertrouwde het Turnhoutse stadsbestuur de opvoeding en het onderwijs van weeskinderen ouder dan 12 jaar toe aan de Broeders van Liefde. Die congregatie werd in 1807 in Gent opgericht en is vandaag nog steeds actief in onder meer geestelijke gezondheidszorg, orthopedagogische zorg en onderwijs.
Heldengeschiedenis
De broeders lieten naast het weeshuis aan de Wezenstraat een klooster, een internaat en een lagere, middelbare en beroepsschool bouwen. Op 21 september 1899 werden de deuren feestelijk geopend met net geen 200 leerlingen. Het kloosterregister telt meer dan 600 namen; op een gegeven moment waren er zelfs 40 broeders.
Het nieuwe archief en een onverwachte coronapauze gaven Bert Hendrickx de kans om de rijke geschiedenis van deze school te boek te stellen. Eind 2019 verlieten de laatste broeders na meer dan 120 jaar Sint-Victor. Het betekende het einde van het laatste mannenklooster in Turnhout. De coronamaatregelen trokken een streep door de geplande dankviering in de Sint-Pieterskerk. Ze werd vervangen door het meest coronaveilige eerbetoon: een boek.
De broeders van Sint-Victor omschreven zichzelf als “gewone mensen met een bijzondere zending”. “Maar zo gewoon bleken ze toch niet te zijn geweest”, stelde Bert Hendrickx vast. “Naast hun dagvullende taken als leerkracht, surveillant en opvoeder, kok, directeur of overste bewezen verschillende onder hen dat ze ook andere kwaliteiten hadden.” Zo waren het de Broeders van Liefde die de voetbalsport in Turnhout introduceerden. “In 1906 werd onder impuls van aalmoezenier Janssens en broeder Marcolinus een ploeg met leerlingen opgericht. Ze kreeg de naam Excelsior en lag aan de basis van het latere KFC Turnhout. De eerste, bijna steenharde voetbal was gemaakt in de schoenmakerij van de school.”
Liefde voor muziek
De lokale pers haalde de superlatieven boven voor het koor en de harmonie van Sint-Victor. De liefde voor muziek leidde in de jaren 30 tot dagelijkse uitzendingen van Radio Sint-Victor, die niet alleen in de school, maar ook in de omliggende straten beluisterd werd. “Lokale berichten en praatjes over godsdienst, kunst en wetenschap werden afgewisseld met korte muziekstukken. De ‘discotheek’ van broeder Pacifique groeide uit tot 700 langspeelplaten.” De vrije radio kwam er ook dankzij de wetenschappelijke nieuwsgierigheid van de broeders. “Op een oude postkaart van de eerste natuurkundeklas zien we op een krijtbord een schema van een radiotoestel uit de pionierstijd. De Italiaanse natuurkundige Marconi had toen nog maar net de eerste radioberichten verstuurd. En
al van bij het begin beschikte de school over een volledig eigen elektriciteitsnet, waarbij de energie werd opgewekt door een stoommachine en van 1919 tot 1931 door een eigen gasmotor.”
Kampioenen dactylografie
In de feestzaal van de school werden al zeker vanaf 1929 honderden stichtende films vertoond. Broeder Madulf leidde dan weer tal van kampioenen in de dactylografie op. “Als er één discipline was op SintVictor die nationaal en zelfs Europees van het hoogste niveau was, dan wel dactylografie. Van bij het ontstaan van de school beschikten de leerlingen over enkele schrijfmachines die opgesteld stonden in de handelsklas. Leerling Guy De Kort werd zesmaal Belgisch kampioen en in een interscolaire wedstrijd in 1971 plaatsten vijf Victorianen zich bij de eerste acht.”
Deze en nog veel meer anekdotes bracht Bert Hendrickx samen in het boek In het teken van Geloof, Hoop en Liefde. Een beknopte geschiedenis van de Broeders van Liefde in Turnhout (1899-2020). Het werd in oktober voorgesteld in het voormalige kloostergebouw van Sint-Victor in aanwezigheid van verscheidene Broeders van Liefde. De broeders hebben Sint-Victor dan wel verlaten, ze zullen er ook altijd blijven. “Op een prominente plaats in de school wordt een gedenkplaat met foto’s van de broeders opgehangen. Want zonder deze broedergemeenschap van ‘gewone mensen met een bijzondere zending’ was er geen sprake geweest van deze ‘hartelijke en degelijke’ school.”
Meer informatie: www.sint-victor.be