Het Antwerps Rijksarchief heropende dit voorjaar opnieuw zijn deuren in de Zurenborgwijk. In 2007 sloot het gebouw voor renovatie en moesten de geschiedkundigen en genealogen in het Rijksarchief Antwerpen-Beveren gaan snuisteren. Wat toen nog een project van enkele jaren was, groeide uit tot een lijdensweg die uiteindelijk veertien jaar zou duren.
Voor wie zich met geschiedenis bezighoudt, is tijd een relatief begrip. Al zijn er grenzen aan ieders geduld. “Het Rijksarchief sluit de deuren om na drie jaar renovatie in 2010 opnieuw te openen”, schreef Gazet van Antwerpen in 2007. “Het heeft inderdaad wat langer geduurd”, zegt Johan Dambruyne, hoofd van het Rijks-archief Antwerpen en Beveren. “Tussen de goedkeuring van de bouwaanvraag in 2004 en de voltooiing van de werken ligt een tijdspanne van niet minder dan zestien jaar.”
“Dit historische gebouw op de Door Verstraeteplaats in de Antwerpse Zurenborgwijk is beschermd als monument. Het is eigendom van de Regie der Gebouwen en werd in 1906 geopend als Rijksarchief. De gouden letters “Staatsarchief” op de voorgevel blinken nu weer als vanouds. De architect is erin geslaagd om een mooie symbiose te creëren tussen de belle-époquegrandeur van weleer en de functionaliteit, het comfort en de technologie van de 21ste eeuw.”
Bij de tijdelijke verhuis naar het Rijksarchief Antwerpen-Beveren werden zes strekkende kilometers aan archieven overgebracht. Nu biedt het Rijksarchief in de Zurenborgwijk ruimte aan vijftien kilometer archieven. “Het plaatsgebrek was een van de redenen voor de renovatie”, zegt Dambruyne. “In plaats van vaste rekken zijn we nu voor compacte rollende rekken gegaan. De in totaal negentien depots zitten tot twee verdiepingen onder de grond, maar ook op de zolder hebben we nog depots. Omdat het niet de bedoeling is alle capaciteit meteen bezet te houden, zullen we de archieven van de rechtbanken of het notariaat blijven bewaren in Beveren.”
Waardevolle topstukken
“De archieven die heemkundigen en onderzoekers couranter raadplegen, worden hier ontsloten. Beveren blijft ons hoofddepot; Antwerpen wordt ons hulpdepot en ons visitekaartje. Bijkomende grote troef van dit gebouw: het Antwerps Rijksarchief is prima bereikbaar met het openbaar vervoer.”
De leeszaal met veertig zitplaatsen – de voorbije maanden door corona beperkt tot twintig – met glazen plafond doet denken aan de koepelzaal van het Vlaams Parlement. Er is een bibliotheek met leeszaal en een multifunctionele ruimte voor workshops en studiedagen. Het Antwerps Rijksarchief is een toonbeeld van brandveiligheid en klimatisering, want er liggen waardevolle topstukken. Ook het kathedraalarchief rust in het Antwerps Rijksarchief. Johan Dambruyne toont een prachtig ingebonden boek uit de 18de eeuw van een Broederschap van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, waarvan iedere bladzijde een kunstwerk op zich is.
De verbouwing kostte zo’n tien miljoen euro. De leeszaal van het Rijksarchief in Antwerpen is op dinsdag, woensdag en vrij-dag open en toegankelijk na reservatie.
Meer info: www.arch.be
Bron: De Standaard, 7 april 2021